فصل ۳ – کاوش در سیستم (Exploring the System)

اکنون که می‌دانیم چگونه در سیستم فایل حرکت کنیم، زمان آن رسیده است که یک تور هدایت‌شده در سیستم لینوکس خود داشته باشیم.
اما پیش از شروع، لازم است چند دستور جدید یاد بگیریم که در طول مسیر به ما کمک خواهند کرد:

• ls – فهرست محتویات پوشه
• file – تعیین نوع فایل
• less – مشاهده محتوای فایل‌ها

لذت بیشتر با دستور ls

دستور ls احتمالاً پرکاربردترین دستور لینوکس است و دلیل خوبی هم دارد.
این دستور به ما اجازه می‌دهد محتوای پوشه‌ها را ببینیم و ویژگی‌های مختلفی از فایل‌ها و دایرکتوری‌ها را بررسی کنیم.

مثال‌ها

[me@linuxbox ~]$ ls
Desktop Documents Music Pictures Public Templates Videos

[me@linuxbox ~]$ ls /usr
bin games include lib local sbin share src

[me@linuxbox ~]$ ls ~ /usr

/home/me:
Desktop Documents Music Pictures Public Templates Videos

/usr:
bin games include lib local sbin share src

[me@linuxbox ~]$ ls -l
total 56
drwxrwxr-x 2 me me 4096 2017-10-26 17:20 Desktop
drwxrwxr-x 2 me me 4096 2017-10-26 17:20 Documents
...

گزینه‌ها و آرگومان‌ها

دستورات لینوکس معمولاً چنین ساختاری دارند:

command -options arguments

• گزینه‌ها (options): رفتار دستور را تغییر می‌دهند (مانند -l)
• آرگومان‌ها (arguments): موضوع دستور را مشخص می‌کنند (مانند نام فایل یا دایرکتوری)

مثال:

[me@linuxbox ~]$ ls -lt

• -l → نمایش قالب طولانی
• -t → مرتب‌سازی بر اساس زمان تغییر

معکوس کردن ترتیب:

[me@linuxbox ~]$ ls -lt --reverse

📌 توجه: گزینه‌ها مانند نام فایل‌ها در لینوکس حساس به بزرگی و کوچکی حروف‌اند.

گزینه‌های متداول ls

بررسی قالب طولانی (ls -l)

مثال:

-rw-r--r-- 1 root root 32059 2017-04-03 11:05 oo-cd-cover.odf

تعیین نوع فایل با file

در لینوکس نام فایل الزامی برای بیان محتوای آن نیست.

[me@linuxbox ~]$ file picture.jpg
picture.jpg: JPEG image data, JFIF standard 1.01

📌 در لینوکس شعار این است: «همه‌چیز یک فایل است.»

مشاهده محتوای فایل‌ها با less

[me@linuxbox ~]$ less /etc/passwd

اگر فایل طولانی بود می‌توانیم به بالا یا پایین حرکت کنیم. برای خروج کلید q را فشار دهید.

کلیدهای متداول در less

📌 نام less یک بازی زبانی از عبارت «Less is more» است.

تور سیستم فایل

استاندارد Linux Filesystem Hierarchy Standard ساختار فایل‌سیستم لینوکس را تعریف می‌کند.
هرچند توزیع‌ها ممکن است کمی تفاوت داشته باشند، بیشتر آن‌ها نزدیک به این استاندارد هستند.

مراحل گشت

1. ورود به یک پوشه (cd)
2. فهرست کردن محتوا (ls -l)
3. بررسی نوع فایل با file
4. مشاهده با less اگر متنی بود
5. اگر فایل غیرمتنی بود و ترمینال را به‌هم ریخت، دستور reset را اجرا کنید

📌 کاربران عادی نمی‌توانند سیستم را خراب کنند؛ این مسئولیت مدیر سیستم است!

دایرکتوری‌های مهم لینوکس

لینک‌ها در لینوکس

لینک نمادین (Symbolic Link)

lrwxrwxrwx 1 root root 11 2007-08-11 07:34 libc.so.6 -> libc-2.6.so

این نوع لینک به یک فایل دیگر اشاره دارد و برای مدیریت نسخه‌ها کاربردی است.

لینک سخت (Hard Link)

نوع دیگری از لینک است که اجازه می‌دهد یک فایل چند نام داشته باشد اما شیوه‌ی متفاوتی دارد (جزئیات در فصل بعد).

جمع‌بندی

در این فصل آموختیم:

• کار با دستورات ls, file, less
• بررسی قالب طولانی و نوع فایل‌ها
• ساختار پوشه‌های مهم لینوکس
• تفاوت لینک‌های نمادین و سخت
• اهمیت فایل‌های متنی در لینوکس

📚 منابع بیشتر:

• Linux Filesystem Hierarchy Standard
• Unix Directory Structure
• ASCII Text Format